Skip to main content

Posts

Showing posts from December, 2024

qormo ku saabsan xijaabka

  Xijaabka waa dhaqanka iyo caado diimeed ee Muslimiinta, gaar ahaan dumarka, ee muujinaya is-fahamka iyo xushmadda ilaalada iyo xurmada. Xijaabka waxaa loo arkaa astaan muujinaysa go'aanka qofka ee ku saabsan ilaalinta sharafka, gaar ahaan dumarka, isla markaana u hogaansanaanta amarrada diinta Islaamka ee ku saabsan asturnaanta iyo isxushmeynta. Fahamka Xijaabka Xijaabka waxaa loo qaadan karaa in uu yahay astaan cibaado iyo ka gudubka cadaadiska bulshooyinka, laakiin sidoo kale waxaa lagu arkayaa inuu yahay qaab muujinaya aqoonsi iyo kala duwanaansho. Marka laga eego dhinaca diinta Islaamka, xijaabku waa amr uu Alle ku farayo Muslimiinta si ay uga ilaaliso in ay iska muujiyaan jirka si aan habboonayn oo aysan muuqaal ahaan ugu xad-gudbin shuruucda diinta. Xijaabka guud ahaan wuxuu ka koobnaan karaa khimar (oo ah maro ama dhar daboolaya madax iyo garbaha), jilba iyo mararka qaarkood xitaa gacmo iyo lugo. Xijaabka ayaa sidoo kale noqon kara ka-saarista muuqaalka wejiga, iyadoo l...

madaxweynayasha ee wadanka somali soo maray iyo mudo xileedkooda

  Madaxweynayaasha Soomaaliya iyo muddoyinkooda xilka, laga soo bilaabo madaxda ugu horreysa ee dalka ilaa waqtigan: Aadan Cabdulle Cismaan (Aadan Cadde) Xilku: 1960 - 1967 Aadan Cabdulle wuxuu noqday madaxweynihii ugu horreeyay ee Jamhuuriyadda Soomaaliya kadib markii ay xornimada ka qaateen Boqortooyadii Ingiriiska iyo Talyaaniga. Cumar Samatar Xilku: 1967 - 1969 Cumar Samatar ayaa ahaa madaxweynihii labaad ee Soomaaliya, wuxuuna xilka qabtay kaddib markii Aadan Cabdulle uu is casilay. Siyaad Barre Xilku: 1969 - 1991 Siyaad Barre wuxuu ahaa madaxweyne xilka hayay muddo dheer, laga bilaabo markii uu coup d'état ku qabsaday dalka 1969 ilaa 1991. Wuxuu dalka hoggaamiyey inta badan xilliga dowlad-dhiska ee kacaanka. Maxamed Siyaad Barre (Xilka ka degay) Xilku: 1991 Siyaad Barre waxaa laga ridday awooda kadib dagaallo sokeeye oo xooggan, waxaana uu ka cararay Muqdisho kadib markii kooxo mucaarad ah ay qabsadeen caasimadda. Ali Mahdi Muhammad Xilku:...

taariikhda wadamada khaliijka

  Taariikhda wadamada Khaliijka (Gulf States) waxay ka mid tahay taariikhda ugu muhiimsan ee gobolka Bariga Dhexe. Wadamada Khaliijka waxaa ka mid ah Sacuudiga , Qatar , Bahrain , Kuwait , Imaraadka Carabta (UAE), iyo Cayman (Oman). Wadamaankan waxaa lagu yaqaanaa xiriirkooda dhaqaale, siyaasadeed, iyo dhaqan ee ku saleysan khayraadka dabiiciga ah ee ay leeyihiin, gaar ahaan shidaalka iyo gaaska. Halkan waxaan ku soo bandhigi doonaa taariikhda guud ee wadamada Khaliijka. 1. Taariikhda Hore ee Wadamada Khaliijka: Wadamada Khaliijka waxay leeyihiin taariikh qadiimi ah oo ka tarjumaysa dhaqanka, ganacsiga, iyo siyaasadda gobolka. Intii aan shidaal laga helin, gobolka Khaliijka wuxuu ahaa xarun muhiim u ah ganacsiga, gaar ahaan ganacsiga dhuxusha, basbaaska, iyo maraakiibta xamuulka ee kasoo gudba xeebaha Hindiya iyo Bariga Dhexe. Giriigii iyo Romankii : Khaliijka wuxuu ahaa meel muhiim u ah dhaqaalaha iyo siyaasadda Romaanka iyo Giriigga, gaar ahaan magaalada Diriyah ee Sacuudiga ...

taariikhda boqortooyada sauudi carabiya

  Taariikhda Sacuudiga waxay leedahay muhiimad weyn oo ku saabsan gobolka Bariga Dhexe iyo dunida guud ahaan. Dalka Sacuudiga waxaa loo yaqaan "Boqortooyada Sacuudiga" (Kingdom of Saudi Arabia), waxaana la aasaasay 23-kii September 1932, iyadoo uu madax ka yahay Boqor Cabdalla bin Cabdulaziz Al-Sacuud. Si kastaba ha ahaatee, taariikhda Sacuudiga waxaa la xiriirta dhacdooyin hore oo xiiso leh. 1. Sooyaalka Hore: Sacuudiga waxa uu ka soo bilaabmay tuulooyin iyo magaalooyin yaryar oo ku yaalay dhulka hadda loo yaqaan Sacuudiga, kuwaas oo ku yaalay Xajka iyo Mecca, waxaana ay ku jiraan magaalooyin muhiim ah sida Mecca iyo Medina. Islaamka ayaa ka dhashay magaalada Mecca oo ahayd magaalada ugu muhiimsan ee Bariga Dhexe. Bisha Ramadaan iyo Xajka ayaa ka dhigan dhacdooyin muhiim ah oo bulshada Muslimiinta ah ay ka qaybqaataan. 2. Soomaali iyo Boqortooyada Sacuudiga: Sacuudiga waxaa markii hore loo qaybin jiray dhowr waddan iyo boqortooyooyin yaryar oo isku loolamaayey awoodda. L...

warbixin ku saabsan baraha bulshada

  Warbixin ku saabsan Social Media (Baraha Bulshada): Baraha bulshada (Social Media) waa aaladaha internetka ee u oggolaanaya dadka inay si fudud ula xiriiraan, wadaagaan fikradahooda, sawirrada, muuqaallada, qoraallada, iyo macluumaadka kale. Waxaa ka mid ah baraha sida Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, TikTok, LinkedIn, Snapchat, iyo kuwa kale. Barahani waxay noqdeen qayb muhiim ah oo ka mid ah nolosha dad badan, gaar ahaan dadka da'da yar. 1. Taariikhda Baraha Bulshada: Baraha bulshada waxay bilaabeen in ay soo baxaan qarnigii 21aad, iyadoo la sameeyay adeegyo sida MySpace (2003) iyo Facebook (2004). Facebook ayaa noqday midka ugu caansan, waxaana ku xiga baraha kale sida Twitter (2006), Instagram (2010), iyo TikTok (2016). Barahani waxay si weyn uga beddeleen sida ay dadka u wada xiriiraan iyo sida ay macluumaadka uga helaan. 2. Noocyada Baraha Bulshada: Baraha xiriirka bulshada: Tusaale ahaan, Facebook, LinkedIn, Twitter. Baraha wadaagista sawirrada iyo muuqaallad...

taariikhda d.jabuuti

  Taariikhda Djibouti (Jabuuti) waa mid dheer oo xiiso leh, oo ka tarjumaysa dhaqan, siyaasado, iyo dhacdooyin muhiim ah oo dalkaas ku saabsan. Djibouti waa dal ku yaalla Geeska Afrika, waxaana ka go'an Badweynta Cas iyo Gacanka Cadan, taas oo u sahlaysa in uu yeesho muhiimad istiraatiji ah. 1. Xilligii Hore iyo Xudduudaha Dhaqanka (Qarnigii 1aad – 7aad) : Culimada iyo Faraqa Dhaqanka : Djibouti waxay ku taallaa meel istiraatiji ah, waxayna ahayd goob isku xirta dhaqamada kala duwan ee Geeska Afrika iyo Carabta. Xilliyadii hore, Djibouti waxaa degganaa qabiilo Afrikaan ah iyo Carab, kuwaas oo ku hadlaa luqadaha Af-Soomaali iyo Af-Carabi. Dadka deegaanka, gaar ahaan qabiilka Afar, waxay ahaayeen dadka ugu badan ee ku noolaa gobolka. Dadkaas waxay lahaayeen dhaqamo qadiimi ah oo ku saabsan xoolaha, ganacsiga, iyo kalluumeysiga. Qadiimiga iyo Ganacsiga : Djibouti waxay ahayd xarun ganacsi oo muhiim ah, gaar ahaan xilligii qadiimiga ahayd, iyadoo ay u isticmaaleen dekedo muhiim ah...