Xijaabka waa dhaqanka iyo caado diimeed ee Muslimiinta, gaar ahaan dumarka, ee muujinaya is-fahamka iyo xushmadda ilaalada iyo xurmada. Xijaabka waxaa loo arkaa astaan muujinaysa go'aanka qofka ee ku saabsan ilaalinta sharafka, gaar ahaan dumarka, isla markaana u hogaansanaanta amarrada diinta Islaamka ee ku saabsan asturnaanta iyo isxushmeynta.
Fahamka Xijaabka
Xijaabka waxaa loo qaadan karaa in uu yahay astaan cibaado iyo ka gudubka cadaadiska bulshooyinka, laakiin sidoo kale waxaa lagu arkayaa inuu yahay qaab muujinaya aqoonsi iyo kala duwanaansho. Marka laga eego dhinaca diinta Islaamka, xijaabku waa amr uu Alle ku farayo Muslimiinta si ay uga ilaaliso in ay iska muujiyaan jirka si aan habboonayn oo aysan muuqaal ahaan ugu xad-gudbin shuruucda diinta.
Xijaabka guud ahaan wuxuu ka koobnaan karaa khimar (oo ah maro ama dhar daboolaya madax iyo garbaha), jilba iyo mararka qaarkood xitaa gacmo iyo lugo. Xijaabka ayaa sidoo kale noqon kara ka-saarista muuqaalka wejiga, iyadoo loo raacayo fikradaha diimeed ee dalka ama bulshada qaarkood.
Ujeedada Xijaabka
-
Ilaalinta asturnaanta: Xijaabku wuxuu muhiim u yahay ilaalinta asturnaanta qofka, gaar ahaan dumarka, si ay u muujiyaan sharaf iyo qiimeyn.
-
Xushmad iyo ixtiraam: Xijaabka wuxuu muujinayaa xushmad ay u hayaan naftooda iyo bulshadooda. Waxaa laga yaabaa inay dumarku xijaabkooda u arkaan inay ka ilaaliyaan cadaadiska bulshada ee ku aaddan muuqaalka iyo ra'yiga dadka kale.
-
Cibaado iyo ku hogaansanaanta diinta: Xijaabka wuxuu yahay cibaado diimeed oo ku saabsan ku adkeysiga amarrada Alle. Dumarka qaata xijaabka waxay u arkaan inay tahay tallaabo ay ku raacayaan sunnaha Islaamka.
-
Hoggaaminta diimeed ee bulshada: Xijaabka wuxuu caado ka yahay bulshada Muslimiinta ee ku dhaqma dhaqanka Islaamka, wuxuuna yahay muuqaal muhiim u ah aqoonsiga diinta.
Aragtida Bulshada ee Xijaabka
Aragtida xijaabka waxay ku kala duwan tahay bulshooyinka kala duwan. Qaar waxay u arkaan xijaabka inuu yahay astaan xurmo iyo sharaf, halka kuwo kale ay arkaan inay tahay caqabadda ama xadgudubka xuquuqda dumarka. Bulshooyinka galbeedka qaarkood waxay xijaabka u arkaan inuu yahay cadaadis ama dhaqanka laga rabo dumarka, halka meelaha kale ee Muslimiinta ay u arkaan inay tahay doorasho diimeed iyo asturnaanta nafta.
Si kastaba ha ahaatee, xijaabka waxaa lagu xushmeeyaa dhaqanka, diin ahaan, iyo in loo fahmo go'aan shaqsi ah oo ku saleysan caado iyo aqoonsi diimeed.
Xijaabka, marka laga hadlayo Islaamka, waa astaan muujinaysa go'aanka qofka ee ku saabsan ilaalinta sharafka iyo ka ilaalinta muuqaalka dhexdhexaadinta bulshooyinka. Waa astaan muujinaysa ixtiraamka iyo xushmadda qofka ee ku saleysan amarka diinta Islaamka, gaar ahaan ee ku saabsan in la ilaaliyo asturnaanta dumarka iyo in laga hortago muuqaalka raadka ah ee badan ee bulshada dhexdeeda. Xijaabka wuxuu qayb ka yahay dhaqanka Islaamka ee go’aanka la qaato si ay u muujiyaan xushmad iyo sharaf.
Qaybaha Xijaabka
Xijaabka waxaa ka mid ah dhowr qaybood oo kala duwan oo lagu qaato iyadoo ay ku xiran tahay dhaqanka iyo deegaanka. Qaybahaas waxaa ka mid ah:
-
Khimar: Khimarka waa maro ama dhar daboolaya madaxka, garbaha, iyo qoorta dumarka. Qaar ka mid ah dumarka waxay sidoo kale xirtaan shaarab ama shalwad si ay uga ilaaliso jirka muuqaalka.
-
Niqaab: Niqaab waa dhar loo isticmaalo in laga ilaaliyo wejiga si gaar ah, waxaana lagu arkaa in uu ka saaro muuqaalka wejiga dumarka. Qaar ka mid ah bulshada waxay si gaar ah u xiraan niqaabka, inkasta oo aan loo baahneyn meelaha qaar.
-
Jilbaab: Jilbaab waa dhar ballaadhan oo dumarka lagu xirto si uu uga daboolo jirka, gaar ahaan qeybaha sida gacmaha, lugaha iyo qaybaha kale ee jirka ee laga yaabo inay si cad u muuqdaan.
-
Burqa: Burqa waa dhar kale oo dumarka Muslimiinta ee qaarkood xirtaan, iyadoo si buuxda loo daboolo jirka, wejiga iyo gacmaha.
Faa'iidooyinka Xijaabka
Xijaabku wuxuu leeyahay faa'iidooyin dhowr ah, kuwaas oo ay ka mid yihiin:
- Ilaalinta sharafka: Xijaabka wuxuu ka hortagayaa inay dumarka muujiyaan muuqaalka jirka si aan habboonayn, isagoo ka ilaalinaya inay ka mid noqdaan bulshada oo xad-gudub ah.
- Xushmad iyo ixtiraam: Xijaabku wuxuu muujinayaa in dumarku ay ixtiraamaan naftooda iyo dadka kale, iyagoo sidoo kale ilaalinaya shakhsiyadooda iyo sharafkooda.
- Asturnaanta: Xijaabka wuxuu fursad siinayaa dumarka inay u muujiyaan qaab muuqaal ah oo xirfadaysan, iyadoo aan la dhibsan muuqaalka guud ee bulshadooda.
Xijaabka iyo Xuquuqda Dumarka
Xijaabka ayaa sidoo kale waxaa looga hadlaa mawduucyo badan oo ku saabsan xuquuqda dumarka iyo xorriyadda dookhooda. Qaar ka mid ah dadka waxay u arkaan xijaabka inuu yahay cadaadis loo saaray dumarka, halka kuwa kale ay u arkaan inay tahay xorriyad doorasho iyo qaab nolosha diimeed. Aragtidan ayaa si weyn ugu kala duwan bulshooyinka iyo fikirka dadka, iyada oo laga yaabo inay dumarka qaarkood si dhab ah u fahmaan xijaabka oo ay u arkaan inay tahay doorasho diimeed oo si weyn uga tarjumaysa aqoonsigooda Islaamiga ah.
Sidoo kale, waxaa muhiim ah in la xuso in xijaabka uu yahay mid doorasho ah oo qof kasta uu qaato ama ka tago iyadoo aysan jirin caqabado diineed ama bulsho oo ka hortagaya. Qaar ka mid ah dumarka ayaa doorbida inay xirtaan xijaabka si ay u muujiyaan diintooda, halka kuwa kalena ay doortaan inaysan xiran.
Xijaabka iyo Dhaqanka Caalamiga
Marka laga eego xijaabka aragti caalami ah, waxay qaar ka mid ah bulshooyinka gaarka ah u arkaan inuu yahay calaamad ka turjumaysa dhaqanka, diinta iyo kala duwanaanshaha bulsho. Xijaabku wuxuu ka dhigayaa dumarka Muslimiinta inay muujiyaan aqoonsigooda, hase yeeshee waxaa sidoo kale laga yaabaa in loo arko inay tahay caqabad ku wajahan xuquuqda haweenka ama xorriyadda shakhsiga.
Dadka qaar ayaa u arka xijaabka inay tahay qayb ka mid ah kala-duwanaanshaha diimeed ee bulshada, waxaana ay xaqiijiyaan in xijaabku yahay doorasho shaashad leh oo bulshada dhexdeeda u gaarka ah. Tani waxay ka dhigaysaa in xijaabku uu yahay mid muuqda oo qeexaya qofka Muslimka ah ee raacaya dhaqanka iyo caadooyinka diinta.
Dhammaan xaqiiqooyinkaasi waxay muujinayaan in xijaabku yahay mawduuc aad u ballaaran oo isku xiraya dhinacyada diinta, dhaqanka, xuquuqda dadka, iyo xorriyadda shakhsiga.
Comments
Post a Comment